W jakich sytuacjach należy zachować szczególną ostrożność?
Kwasica mleczanowa
Kwasica mleczanowa to rzadkie, ale poważne powikłanie metaboliczne, które może występować w sytuacjach takich jak ostre pogorszenie funkcji nerek , choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego lub posocznica. Jeżeli nagle dochodzi do pogorszenia funkcji nerek, metformina może gromadzić się w organizmie, co zwiększa ryzyko wystąpienia kwasicy mleczanowej.
W przypadku odwodnienia, takiego jak znaczna biegunka, wymioty, gorączka lub ograniczone spożycie płynów, rekomendowane jest tymczasowe zaprzestanie przyjmowania metforminy.
Przy rozpoczynaniu leczenia metforminą u pacjentów, którzy są również leczeni lekami mogącymi poważnie upośledzić funkcję nerek (takimi jak leki przeciwnadciśnieniowe, leki zwiększające wytwarzanie moczu lub niesteroidowe leki przeciwzapalne), należy być ostrożnym. Istnieją również inne czynniki ryzyka związane z wystąpieniem kwasicy mleczanowej, takie jak nadmierne spożycie alkoholu, niewydolność wątroby, niekontrolowana cukrzyca, stan ketozy, długotrwałe głodzenie i sytuacje prowadzące do niedotlenienia. Również jednoczesne stosowanie innych leków może zwiększać ryzyko kwasicy mleczanowej.
Czynność nerek
U pacjentów z zaburzoną funkcją nerek, zwłaszcza w przypadku ciężkiego upośledzenia, może dochodzić do gromadzenia się metforminy w organizmie, co zwiększa ryzyko wystąpienia kwasicy mleczanowej. Dlatego ważne jest, aby osoby z obniżoną funkcją nerek były regularnie monitorowane pod kątem stężenia kreatyniny i klaransem kreatyniny, co pozwoli ocenić stan ich nerek i dostosować dawkowanie metforminy.
Ze względu na to, że metformina jest wydalana przez nerki, ważne jest, aby przed rozpoczęciem leczenia ocenić wartość wskaźnika filtracji kłębuszkowej (GFR), a następnie regularnie monitorować ten wskaźnik w określonych odstępach czasu:
Nie rzadziej niż raz w ciągu roku u pacjentów z prawidłową funkcją nerek.
Nie rzadziej niż dwa do czterech razy w ciągu roku u pacjentów, u których klirens kreatyniny znajduje się na dolnej granicy normy lub u pacjentów w podeszłym wieku.
Metformina jest przeciwwskazana u pacjentów, których wartość GFR wynosi mniej niż 30 ml/min.
Czynność mięśnia sercowego
Osoby cierpiące na niewydolność serca są bardziej podatne na niedotlenienie i osłabienie czynności nerek. Metformina może być stosowana u pacjentów z ustabilizowaną, przewlekłą niewydolnością serca, pod warunkiem regularnego monitorowania funkcji serca oraz nerek. Niemniej jednak, przyjmowanie leku jest przeciwwskazane u pacjentów z ostrą i niestabilną niewydolnością serca.