Jak dbać o higienę intymną podczas antykoncepcji hormonalnej?

Antykoncepcja hormonalna wywiera wpływ na gospodarkę hormonalną organizmu. Poza zahamowaniem owulacji powoduje to szereg innych skutków. 

Jednym ze skutków stosowania antykoncepcji hormonalnej jest wzrost ryzyka występowania infekcji intymnych. Należy podkreślić fakt, że nie tylko tabletki antykoncepcyjne wywierają taki wpływ na kobiecy organizm, w końcu form antykoncepcji hormonalnej jest znacznie więcej. 

Oprócz tabletek antykoncepcyjnych hormony zawierają takie metody antykoncepcji jak m.in. plastry czy krążki dopochwowe.

Długotrwałe stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych  może powodować zaburzenia składu naturalnej mikroflory bakteryjnej sromu i pochwy. 

Podstawowym elementem flory bakteryjnej pochwy jest pałeczka Lactobacillus, odpowiedzialna za utrzymywanie kwaśnego pH pochwy. Kwaśny odczyn chroni pochwę przed wtargnięciem patogenów, które mogą spowodować infekcję. Wyższe pH sprawia, że warunki dla rozwoju patogenów są korzystniejsze, ma to szczególne znaczenie przede wszystkim w przypadku infekcji grzybiczych.

Środki hormonalne mogą powodować również suchość pochwy. Stan ten powoduje dyskomfort i zwiększa ryzyko otarć i mikrouszkodzeń, które stanowić mogą wrota zakażenia. 

Objawy infekcji intymnej są w głównej mierze zależne od czynnika etiologicznego, który je spowodował. Najczęstszą infekcją intymną, zaraz po bakteryjnym zapaleniu pochwy, jest kandydoza pochwy. Szacuje się, że 8 na 10 kobiet przynajmniej raz w życiu będzie miała z nią do czynienia.

Kandydoza, inaczej nazywana drożdżycą pochwy, jest grzybicą pochwy, spowodowaną przez grzyba z gatunku Candida albicans. Infekcja objawia się pieczeniem i/lub uporczywym świądem. Objawom tym towarzyszą upławy w kolorze białym lub żółtawym, których konsystencja może przypominać twaróg - są grudkowate i gęste. 

Obserwować można również obrzęk i/lub zaczerwienienie sromu, ból podczas zbliżenia seksualnego, a także suchość pochwy. 

Bakteryjne zapalenie pochwy również może wywoływać pieczenie i świąd, różni się jednak typ upławów. W przypadku waginozy bakteryjnej wydzielina jest bardziej obfita, wodnista, w kolorze biało-szarym, a jej zapach określany jest jako "rybi". 

Niestety u wielu kobiet (50% wszystkich przypadków) choroba ma bezobjawowy przebieg, co opóźnia diagnozę i zwiększa ryzyko wystąpienia powikłań. 

Jeśli pacjentka zaobserwuje którykolwiek z wyżej wymienionych objawów lub zauważy zmianę charakteru wydzieliny z pochwy, należy udać się do lekarza i jak najwcześniej rozpocząć leczenie.

Infekcje intymne, choć często bagatelizowane, powinny być traktowane poważnie i natychmiast leczone. Długotrwałe infekcje intymne mogą prowadzić do powikłań i rozwoju innych schorzeń. Zwłoka w rozpoczęciu terapii może doprowadzić do rozprzestrzenienia się infekcji na inne elementy dróg rodnych kobiety tj. jama macicy i jajniki. 

Nieleczone zakażenie może obniżać płodność kobiety, utrudniając jej zajście w ciążę, a w ekstremalnych przypadkach może prowadzić do trwałej bezpłodności.

Z tego powodu w przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów, należy zgłosić się do lekarza celem diagnostyki i włączenia odpowiedniej terapii. Sama terapia powinna być przeprowadzona zgodnie z zaleceniami, aby mieć pewność, że infekcja została całkowicie wyleczona.

Często lekarz już na podstawie opisu objawów jest w stanie, z dużym prawdopodobieństwem, wysunąć podejrzenie czynnika etiologicznego wywołującego infekcję intymną. 

Jeżeli jednak objawy nie są charakterystyczne, z pomocą przychodzi badanie ginekologiczne. Podczas badania fizykalnego można ocenić charakter i zapach wydzieliny w pochwie. Dodatkowo badanie umożliwia zmierzenie kwasowości środowiska pochwy. 

Diagnostykę można rozszerzyć o badanie wydzieliny pod mikroskopem oraz o wykonanie wymazu z pochwy i wykonanie posiewu z antybiogramem.

Leczenie uzależnione jest od drobnoustroju powodującego infekcję. W przypadku niepowikłanej infekcji grzybiczej terapia opiera się na miejscowym podawaniu leków przeciwgrzybiczych (nystatyna, natamycyna, klotrimazol) w postaci kremu, maści lub globulek dopochwowych. 

Niekiedy konieczna jest również terapia doustna lekami przeciwgrzybiczymi jak np. flukonazol. Jeśli infekcja grzybicza ma charakter nawracający, konieczne może być wydłużenie terapii lub zastosowanie leczenia podtrzymującego. 

W przypadku infekcji wywołanej przez bakterie, podczas terapii stosowane są głównie antybiotyki (klindamycyna) lub chemioterapeutyki (metronidazol). 

Ginekolodzy mogą również zalecić stosowanie globulek dopochwowych zawierających pałeczki kwasu mlekowego. Wspomaga to leczenie infekcji, gdyż sprzyja odbudowie naturalnej mikroflory pochwy i normalizację pH środowiska. 

Probiotyki ginekologiczne stabilizują mikroflorę pochwy i sromu, co minimalizuje szansę na bakteryjną infekcje pochwy i sromu, jak i minimalizuje ryzyko grzybicy pochwy i sromu.

W czasie trwania terapii należy powstrzymać się od kontaktów seksualnych. Warto rozważyć leczenie partnera, gdyż niekiedy to on może być przyczyną infekcji intymnej u kobiety.

Podstawą profilaktyki infekcji intymnych jest odpowiednia higiena tych okolic. Pochwa oczyszcza się sama, nie należy jej myć bądź przepłukiwać, gdyż może to powodować zaburzenia w jej mikroflorze i prowadzić do infekcji intymnych.

Warto wybierać bezzapachowe produkty do kąpieli, które w mniejszym stopniu podrażniają wrażliwą błonę śluzową. Istotna jest odpowiednia ilość płynu do mycia okolic intymnych, nie należy używać go zbyt dużo - kropla o wielkości ziarnka grochu powinna być wystarczająca do zachowania odpowiedniej higieny.

Znaczenie ma również kierunek mycia okolic krocza. Krocze należy myć się od ujścia pochwy w kierunku odbytu, aby uniknąć przeniesienia bakterii w okolicę sromu.  

Błędem jest próba całkowitego pozbycia się naturalnego zapachu okolic intymnych. Stosowanie mgiełek lub perfum w tym celu może spowodować podrażnienie, alergie, a nawet infekcję.  

Należy przemywać wodą okolice intymne przed i po każdym stosunku płciowym. W ciągu kilku minut po odbyciu stosunku seksualnego należy oddać mocz.

Podczas miesiączki należy regularnie wymieniać podpaski i tampony - co minimum 4 godziny. Warto zrezygnować ze stosowania wkładek higienicznych, które mogą sprzyjać namnażaniu się bakterii. 

Podczas golenia włosów łonowych należy zachować szczególną ostrożność, najlepiej używać żelu lub pianki do golenia. Maszynka do golenia powinna należeć tylko i wyłącznie do jednej osoby, nie należy dzielić się przedmiotami tego typu. 

W przypadku maszynek wielorazowych, należy je każdorazowo zdezynfekować przed goleniem. Włosy należy golić zgodnie z kierunkiem ich wzrostu - zapobiega to zacięciom i mikrouszkodzeniom, które mogą być przyczyną zakażenia.

Ciężko jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie "Jak często myć okolice intymne". Jest to kwestia indywidualna i zależna od trybu życia. Osoby pracujące fizycznie lub uprawiające sport wyczynowo mogą wymagać częstszych kąpieli niż osoby prowadzące siedzący tryb życia.

Standardowo okolice intymne myje się przynajmniej raz dziennie. W przypadku stosunku seksualnego, należy zadbać o dodatkową higienę tych okolic. Intensywniejsza higiena wskazana jest również w trakcie trwania miesiączki.  

Należy pamiętać, że zbyt częste mycie okolic intymnych jest niebezpieczne, gdyż może zaburzać skład mikroflory pochwy i zmieniać pH środowiska tam panującego. To z kolei powoduje, że naturalna tarcza ochronna naszego organizmu przed drobnoustrojami może okazać się nieskuteczna.

Podsumowując, dbanie o higienę intymną wymaga zdrowego rozsądku. Zarówno zbyt rzadkie, jak i zbyt częste mycie przynosi więcej szkód niż korzyści. Dlatego każda osoba powinna wypracować swój indywidualny i optymalny schemat dbania o tę okolicę w oparciu o własne doświadczenia.

W celu utrzymania zdrowia intymnego znaczenie ma również rodzaj używanej bielizny. Powinna być ona przewiewna, z małą zawartością sztucznych materiałów - należy unikać stringów i zbyt obcisłych majtek. 

Dodatkowe środki ostrożności należy wdrożyć w trakcie antybiotykoterapii. Antybiotyki mogą zaburzać naturalną florę bakteryjną pochwy, tym samym zwiększając ryzyko rozwoju infekcji intymnych. W trakcie antybiotykoterapii należy unikać miejsc użytku publicznego jak baseny i/lub sauny. Konieczne jest również dodatkowe stosowanie probiotyków. 

Należy regularnie wykonywać kontrolne badanie ginekologiczne wraz z cytologią. Jeśli pacjentka zaobserwuje jakiekolwiek niepokojące objawy, należy zgłosić się do ginekologa i rozpocząć ewentualną terapię.