Konsultacja z E-receptą 49.99 zł już w 15 minut!

Tabletki antykoncepcyjne - Poradnik 2024: rodzaje, sposób działania, skutki uboczne, recepta online

Na rynku medycznym dostępne są 2 rodzaje tabletek antykoncepcyjnych: jedno- i dwuskładnikowe. Oba rodzaje mają podobną skuteczność i koszt miesięcznej terapii. Różnią się natomiast nieco skutkami ubocznymi i tolerancją na opóźnienie zażycia dawki.

Tabletki jednoskładnikowe stanowią alternatywę dla kobiet, które mają przeciwwskazania do przyjmowania preparatów zawierających estrogeny i progestageny. Przeciwwskazania te obejmują m.in. karmienie piersią, zwiększone ryzyko zakrzepowo-zatorowe oraz palenie papierosów powyżej 35. roku życia.

Konsultacja z e-receptą na antykoncepcję
Wybierz lek i uzyskaj e-konsultację z e-receptą nawet 15 minut!
Tabletki antykoncepcyjne   Poradnik 2024: rodzaje  sposób działania  skutki uboczne  recepta online
Autor: Redakcja Erecept.pl 11.07.2024

Czym są i jak działają tabletki antykoncepcyjne?

Tabletki są przykładem antykoncepcji hormonalnej . Mogą opierać się na zawartości estrogenów i progestagenu lub wyłącznie na progestagenach. Substancje zawarte w tabletkach stanowią syntetyczne odpowiedniki żeńskich hormonów płciowych. Mają za zadanie hamować wydzielanie hormonów przez przysadkę mózgową, co w efekcie zapobiega ciąży.

Antykoncepcja hormonalna działa poprzez:

  • zatrzymanie dojrzewania jajeczek w jajnikach;

  • zapobieganie uwalnianiu komórki jajowej z jajnika (owulacji);

  • zmianę błony śluzowej macicy, co utrudnia zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej;

  • zwiększenie gęstości śluzu w szyjce macicy, co utrudnia plemnikom dotarcie do komórki jajowej;

  • zmniejszenie ruchliwości jajowodów, co utrudnia transport komórki jajowej.

e-Recepta Express

Do 1 godziny roboczej* Antykoncepcja stała, leki stałe, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych, leki na potencję.

Antykoncepcja awaryjna

Do 1 godziny roboczej* Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.

Tabletki antykoncepcyjne - nazwy

Antykoncepcję hormonalną w postaci tabletek dzieli się na preparaty jedno- i dwuskładnikowe. Wśród antykoncepcji dwuskładnikowej wyróżniamy produkty zawierające tabletki placebo lub nie. Dostępne są również środki ze wzrastającym stężeniem hormonów w trakcie cyklu lub ultraniskodawkowe.

Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe - nazwy i ceny

Tabletki jednoskładnikowe oparte są na zawartości wyłącznie progestagenu - zawierają dezogestrel lub drospirenon. Niektóre progestageny dodatkowo zmniejszają poziom androgenów w organizmie, co może być wykorzystywane m.in. w leczeniu trądziku hormonalnego. Co więcej, pigułki jednoskładnikowe są alternatywą dla kobiet z przeciwwskazaniami do preparatów złożonych.

Dostępne na rynku medycznym preparaty jednoskładnikowe wraz z orientacyjnymi cenami za opakowanie wystarczające na miesiąc terapii:

Zobacz także: Ceny antykoncepcji 2024 - tabletki, krążki, implanty, plastry

Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe - nazwy i ceny

Z kolei tabletki dwuskładnikowe zawierają etynyloestradiol i progestagen (np. drospirenon, dezogestrel, dienogest, lewonorgestrel). Cechują się wysoką skutecznością podobnie jak preparaty jednoskładnikowe, jednak wykazują większą tolerancję na błędy w zażywaniu. Nie są odpowiednie dla kobiet karmiących piersią lub ze znacznie podwyższonym ryzykiem zakrzepowo-zatorowym.

Do tabletek antykoncepcyjnych dwuskładnikowych zaliczamy m.in.:

Przy nazwie leku podano miesięczny koszt przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych. Wymienione ceny są orientacyjne i mogą różnić się w zależności od apteki.

Zobacz także: Jak działają dwuskładnikowe pigułki antykoncepcyjne? Czy są skuteczne?

@erecept.pl Potrzebujesz tabletek antykoncepcyjnych? Dostaniesz je bardzo szybko na www.erecept.pl (link w bio) 🤗 #antykoncepcja #tabletkiantykoncepcyjne #cialokobiety #zabezpieczamysie #erecept ♬ dźwięk oryginalny - Erecept.pl

Tabletki antykoncepcyjne - skutki uboczne

Tabletki antykoncepcyjne, podobnie jak inne leki, mogą powodować działania niepożądane. Jednak zwykle mają one łagodny charakter i ustępują w miarę przyjmowania preparatu. Do najczęstszych skutków ubocznych antykoncepcji hormonalnej należą:

  • nudności,

  • bóle głowy,

  • skurczowe bóle brzucha,

  • tkliwość piersi,

  • zwiększona ilość wydzieliny z pochwy,

  • obniżone libido.

Przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych może wiązać się również z zaburzeniem metabolizmu cukrów, podwyższonym ciśnieniem tętniczym, powikłaniami zakrzepowo-zatorowymi, trądzikiem, torbielami jajników. Pigułki jednoskładnikowe mogą powodować nieregularne plamienia i krwawienia.

Jeśli działania niepożądane są zbyt uciążliwe i wpływają na codzienne funkcjonowania, warto udać się na konsultację z lekarzem w celu dobrania innego preparatu antykoncepcyjnego. Należy również pamiętać, że tabletki hormonalne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Zobacz także: Antykoncepcja hormonalna dla kobiet i mężczyzn Poradnik 2024 : rodzaje, skuteczność, porównanie, recepta online

Co osłabia działanie tabletek antykoncepcyjnych?

Stosowanie innych leków oraz niewłaściwe przechowywanie mogą obniżyć skuteczność tabletek antykoncepcyjnych, co wymaga dodatkowych środków ostrożności.

Antybiotyki, leki przeciwgruźlicze, przeciwgrzybicze, przeciwdepresyjne, przeciwmigrenowe, przeciwpadaczkowe, przeciwwirusowe (HIV), a także popularne środki przeciwbólowe i przeciwzapalne mogą osłabiać działanie antykoncepcji. Interakcje te mogą również nasilać działania niepożądane.

Stosowanie tabletek antykoncepcyjnych wraz z sokiem grejpfrutowym może prowadzić do obniżenia skuteczności antykoncepcji oraz zwiększenia ryzyka działań niepożądanych. Sok grejpfrutowy zawiera związki chemiczne, które hamują enzymy w wątrobie odpowiedzialne za metabolizm wielu leków, w tym hormonów zawartych w tabletkach antykoncepcyjnych.

Niewłaściwe przechowywanie tabletek w wilgotnych miejscach (np. łazience) lub w skrajnych temperaturach (np. w samochodzie) może także osłabiać ich działanie. Ważne jest, aby informować lekarza o stosowanej antykoncepcji i innych przyjmowanych lekach, a w razie potrzeby stosować dodatkowe metody zabezpieczenia, takie jak prezerwatywy.

Poradnik: jak brać tabletki antykoncepcyjne?

Prawidłowe stosowanie tabletek antykoncepcyjnych jest niezmiernie istotne dla utrzymania ich wysokiej skuteczności. Dawki preparatu powinny być przyjmowane codziennie o tej samej porze. W przypadku pominięcia tabletki należy postępować według instrukcji umieszczonej w ulotce dołączonej do opakowania. Zwykle konieczne jest jak najszybsze zażycie zapomnianej tabletki.

Kiedy zacząć brać tabletki antykoncepcyjne?

Głównym wskazaniem do stosowania antykoncepcji hormonalnej jest zapobieganie niepożądanej ciąży. Jednak tabletki mogą nieść również niezwiązane z tym korzyści zdrowotne i być wskazane w innych przypadkach. Tabletki antykoncepcyjne stosuje się m.in. w leczeniu lub zmniejszaniu objawów endometriozy, trądziku, zaburzeń miesiączkowania czy zespołu policystycznych jajników.

Jak brać tabletki antykoncepcyjne pierwszy raz?

Pierwszym krokiem powinna być konsultacja z ginekologiem, podczas której lekarz wykluczy ewentualne przeciwwskazania do stosowania hormonów oraz zostanie dobrany odpowiedni preparat. Zwykle zaleca się rozpoczęcie stosowania tabletek antykoncepcyjnych w pierwszym dniu cyklu miesiączkowego, czyli w dniu pojawienia się okresu.

Jak brać tabletki antykoncepcyjne 21+7?

Schemat 21+7 polega na przyjmowaniu przez 21 kolejnych dni tabletek hormonalnych, a następnie zachowaniu 7-dniowej przerwy. Po zakończeniu cyklu, który łącznie trwa 28 dni, konieczne jest rozpoczęcie nowego opakowania preparatu.

Tabletki antykoncepcyjne bez recepty

Aktualnie w Polsce żadne tabletki antykoncepcyjne nie są dostępne bez recepty. Do środków zapobiegania ciąży, do kupienia których nie jest potrzebna recepta, należą przede wszystkim prezerwatywy, błony dopochwowe oraz kapturki naszyjkowe.

Tabletki antykoncepcyjne - jak brać drugie opakowanie?

Po zakończeniu przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych z danego opakowania należy zrobić kilkudniową przerwę. W przypadku niektórych preparatów w trakcie przerwy należy przyjmować tabletki placebo bez hormonów. Kolejnego dnia po przerwie lub po zażyciu wszystkich przewidzianych tabletek placebo, należy od razu rozpocząć nowe opakowanie.

Tabletki antykoncepcyjne 7 dni przerwy - jak liczyć?

Po przyjęciu wszystkich tabletek z blistra należy zachować 4 lub 7 dni przerwy. Następnie, 8. dnia, należy rozpocząć stosowanie pigułek z nowego opakowania.

Niektóre preparaty poza tabletkami z substancjami aktywnymi zawierają również tabletki placebo. Jednak w większości przypadków konieczne jest samodzielne wyznaczenie przerwy od hormonów, która w zależności od produktu trwa 4 lub 7 dni. W jej trakcie zwykle pojawia się krwawienie z odstawienia, naśladujące miesiączkę.

@erecept.pl Potrzebujesz recepty na leki antykoncepcyjne? Wejdź na ERECEPT.PL i sprawdź jak uzyskac e-receptę z e-konsultacją na swoje leki! (link w bio) #antykoncepcja #tabletkiantykoncepcyjne #edukacjaseksualna #erecepta ♬ Paris - Else

Najmniej szkodliwe tabletki antykoncepcyjne

Przed rozpoczęciem przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych ważne jest rozważenie ewentualnych przeciwwskazań i dobranie odpowiedniego preparatu. Mniejsze ryzyko skutków ubocznych dotyczy tabletek jednoskładnikowych. Jednak w odróżnieniu od tabletek dwuskładnikowych mogą wykazywać nieco mniejszą skuteczność i należy je przyjmować z jeszcze większą dokładnością.

Tabletki dwuskładnikowe mogą w niewielkim stopniu zwiększać ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych, takich jak zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna, zawał serca lub udar mózgu. Komponenta estrogenowa może również nieznacznie zwiększać ryzyko raka piersi, szyjki macicy oraz wątroby. Z kolei wykazuje działanie ochronne względem raka jajnika, endometrium lub jelita grubego.

Antykoncepcja hormonalna oparta wyłącznie na progestagenach jest szczególnie wskazana dla kobiet z nadwagą lub otyłością, palących papierosy oraz po 35. roku życia. Karmienie piersią stanowi przeciwwskazanie do stosowania tabletek antykoncepcyjnych dwuskładnikowych, dlatego w okresie laktacji zaleca się przyjmowanie tabletek jednoskładnikowych.

Jak odstawić tabletki antykoncepcyjne?

Zwykle odstawienie tabletek antykoncepcyjnych może odbyć się bez szczególnych przygotowań. Należy dokończyć aktualne opakowanie leku i nie rozpoczynać kolejnego. Jeśli przyczyną przerwania stosowania antykoncepcji jest chęć zajścia w ciążę, również wystarczy dokończyć bieżący blister. Jednak należy być świadomym, że płodność może wrócić już w pierwszym cyklu miesiączkowym.

W przypadku występowania uciążliwych działań niepożądanych, które skłaniają pacjentkę do rezygnacji z przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych, warto rozważyć zmianę produktu na inny. Chociaż zaprzestanie zażywania pigułek w dowolnym dniu uznawane jest za bezpieczne, zaleca się zaczekać do końca opakowania.

Z kolei przygotowania do ciąży warto rozpocząć już kilka miesięcy wcześniej. Najpierw zalecana jest konsultacja z ginekologiem, aby zadbać o stan zdrowia przyszłej mamy. Korzystne jest zaplanowanie starań o dziecko, włączenie suplementacji folianów, wprowadzenie zdrowej diety i codziennej aktywności fizycznej, a także rezygnacja z używek.

Zobacz także: Pominięcie i odstawienie tabletek antykoncepcyjnych - 1, 2, 3 tydzień

Tabletki antykoncepcyjne - najczęściej zadawane pytania

Tak, biorąc tabletki antykoncepcyjne można współżyć z wytryskiem do narządów kobiety. Tabletki hormonalne uznawane są za środki zapobiegania ciąży o wysokiej skuteczności, jednak należy pamiętać, że żadna metoda antykoncepcji nie jest skuteczna w 100%. Co więcej, tabletki antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Tak, jeśli rozpoczniesz zażywanie hormonów zgodnie z zaleceniami lekarza, ochrona przed ciążą jest zapewniona już od pierwszego dnia stosowania antykoncepcji. Zwykle zaleca się przyjęcie pierwszej tabletki w pierwszym dniu cyklu miesiączkowego, czyli w dniu pojawienia się okresu.

W tym celu należy udać się na wizytę do ginekologa, który oceni aktualny stan zdrowia pacjentki. W przypadku przeciwwskazań do stosowania tabletek antykoncepcyjnych dwuskładnikowych zwykle zaleca się tabletki progestagenowe. Takie sytuacje to między innymi karmienie piersią, znacznie podwyższone ryzyko zakrzepowo-zatorowe czy palenie papierosów po 35. roku życia.

U kobiet, które stosują tabletki antykoncepcyjne, zwykle występuje krwawienie z odstawienia podczas przerwy od hormonów. Jeśli krwawienie się nie pojawia, konieczne może być wykluczenie ciąży. O działaniu pigułek mogą świadczyć także działania niepożądane, takie jak ból piersi lub wahania nastroju.

Miesięczny koszt stosowania tabletek antykoncepcyjnych zależy od wybranego leku. Zwykle jedno opakowanie pigułek hormonalnych kosztuje około 30-40 złotych. Nieco droższe są preparaty zawierające tabletki placebo lub wzrastające stężenia hormonów. Dostępne są także produkty, takie jak Rigevidon, Levomine czy Microgynon 21, których orientacyjna cena wynosi poniżej 10 złotych.

Skuteczność tabletek antykoncepcyjnych zależy od ich prawidłowego stosowania. Pominięcie tabletki, zażywanie kolejnych dawek o różnych porach dnia czy nierozpoczęcie nowego opakowania od razu po zakończeniu przerwy od hormonów, mogą znacznie wpłynąć na ich efektywność. Również biegunka lub wymioty mogą uniemożliwić wchłonięcie substancji czynnych i obniżyć skuteczność antykoncepcji.

Zobacz także: Zmiana tabletek antykoncepcyjnych a reakcja organizmu - czego można się spodziewać?

Nie, nie jest to to samo. Wszystkie tabletki antykoncepcyjne zawierają hormony, więc mogą być zamiennie nazywane hormonalnymi. Istnieje jednak wiele innych leków, których substancjami czynnymi są hormony, jednak nie służą one do zapobiegania ciąży. Przykładowo, w leczeniu niedoczynności tarczycy stosuje się tabletki hormonalne, zawierające lewotyroksynę - analog naturalnie wydzielanego hormonu tyroksyny.

Aby opóźnić pojawienie się krwawienia, należy pominąć przerwę i od razu rozpocząć przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych z nowego opakowania. W takiej sytuacji istnieje jednak ryzyko krwawienia w środku cyklu. Informacje odnośnie przesunięcia krwawienia z odstawienia zwykle zawarte są w ulotce dołączonej do leku.

Stosowanie tabletek antykoncepcyjnych jest uznawane za bezpieczne nawet przy ich długotrwałym przyjmowaniu bez przerwy. Istnieje jednak kilka czynników, które mogą skłonić pacjentkę do decyzji o odstawieniu antykoncepcji. Należą do nich przede wszystkim stan zdrowia, wiek, wystąpienie przeciwwskazań, planowanie ciąży czy wystąpienie skutków ubocznych.

Poza zapobieganiem ciąży pigułki hormonalne mogą być również wskazane w leczeniu endometriozy. Stosowane tabletki antykoncepcyjne mogą zawierać wyłącznie progestageny lub należeć do środków dwuskładnikowych. Szczególnie zwraca się uwagę na zawartość w tabletkach dienogestu, który może być przyjmowany długotrwale, skutecznie zmniejszając dolegliwości bólowe w przebiegu endometriozy.

Dla kobiet powyżej 40. roku życia szczególnie zalecane są tabletki jednoskładnikowe oraz metody niehormonalne. Sam wiek zwykle nie stanowi przeciwwskazania do stosowania tabletek dwuskładnikowych, jednak w połączeniu z czynnikami ryzyka, takimi jak palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, nadwaga, otyłość, zaburzenia krzepnięcia krwi, może skłonić do wyboru innego preparatu zapobiegającego ciąży.

Dla kobiet po 30. roku życia nie zaleca się wybierania preparatów antykoncepcyjnych wyłącznie na podstawie wieku. Należy dobrać metodę zapobiegania ciąży w porozumieniu z lekarzem i na podstawie aktualnego stanu zdrowia, ewentualnych przeciwwskazań oraz preferencji pacjentki.

Powiększenie obwodu brzucha zwykle pojawia się dopiero po 3-4. miesiącu ciąży. Istnieje niewielkie prawdopodobieństwo, że pacjentka przez ten czas nie zauważy innych symptomów ciąży. W przypadku wątpliwości zaleca się wykonanie testu ciążowego lub wizytę u ginekologa. Większy brzuch może być spowodowany nagromadzeniem tkanki tłuszczowej, problemami żołądkowo-jelitowymi, wzdęciami, przewodnieniem organizmu czy zmianami hormonalnymi.

Ciążę można podejrzewać, gdy nie występuje krwawienie z odstawienia w trakcie przerwy pomiędzy opakowaniami. Mogą wystąpić również inne symptomy ciąży, takie jak nudności, wymioty, tkliwość piersi, nadmierne zmęczenie czy zachcianki pokarmowe. Jeśli podejrzewasz, że jesteś w ciąży, natychmiast wykonaj test ciążowy.

Dla kobiet karmiących piersią zaleca się zazwyczaj korzystanie z tabletek jednoskładnikowych. Nie powinno się używać tabletek dwuskładnikowych przez pierwsze 6 tygodni po porodzie, jeśli kobieta karmi piersią. Stosowanie złożonych środków antykoncepcyjnych w okresie laktacji może zwiększać ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej.

Główną przyczyną zmiany preparatów hormonalnych są uciążliwe skutki uboczne. W takich przypadkach pomocne może być dobranie produktu opartego na innej substancji czynnej, która będzie lepiej tolerowana przez pacjentkę. Ponadto konieczne jest zmienienie tabletek antykoncepcyjnych, jeśli wystąpią przeciwwskazania do stosowania danego leku.

Prawidłowo przyjmowane tabletki hormonalne są skuteczne już od pierwszego dnia ich stosowania. Zwykle należy rozpocząć terapię w pierwszym dniu cyklu miesiączkowego.

Migrenowe bóle głowy stanowią względne przeciwwskazanie do stosowania tabletek antykoncepcyjnych. Dla kobiet cierpiących na migreny, zwłaszcza te z aurą, lepszym wyborem mogą być tabletki zawierające wyłącznie progestageny, takie jak Cerazette , Limetic czy Slinda.

Migreny z aurą mogą w pewnym stopniu zwiększać ryzyko udaru mózgu, co może być dodatkowo nasilone przez stosowanie złożonych środków antykoncepcyjnych, dlatego nie są one zalecane w takiej sytuacji. Dodatkowe czynniki ryzyka obejmują palenie papierosów oraz wiek powyżej 35. roku życia.

Zarówno plastry antykoncepcyjne, jak i tabletki hormonalne charakteryzują się wysoką skutecznością w zapobieganiu ciąży. Główna różnica pomiędzy preparatami polega na odmiennym sposobie stosowania. Tabletki antykoncepcyjne należy zażywać codziennie o tej samej porze, podczas gdy plastry nakleja się na skórę raz w tygodniu.

Na polskim rynku farmaceutycznym obecnie dostępny jest tylko jeden rodzaj plastrów - Evra , który zawiera zarówno estrogeny, jak i progestageny, dlatego nie będzie odpowiedni dla kobiet, mających przeciwwskazania do stosowania preparatów dwuskładnikowych. Istnieją także progestagenowe zastrzyki antykoncepcyjne, które eliminują ryzyko błędów w stosowaniu.

Hormonalna wkładka wewnątrzmaciczna jest bardzo skuteczną metodą antykoncepcji, w przypadku której nie ma ryzyka popełnienia przez pacjentkę błędu w stosowaniu. Zakłada się ją na kilka lat. W przypadku tabletek antykoncepcyjnych skuteczność jest wysoka, jednak zależy od ich prawidłowego przyjmowania. Co więcej, należy pamiętać o zażyciu dawki hormonów codziennie o tej samej porze.

Jednak założenie wkładki wewnątrzmacicznej wiąże się z wysokim jednorazowym kosztem. Po implantacji mogą pojawić się bóle podbrzusza i nieregularne krwawienia.

Spiralą nazywana jest miedziana wkładka wewnątrzmaciczna, która jest jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży. Podobnie jak implant hormonalny, jest zakładana na kilka lat i nie wymaga codziennego pamiętania o zastosowaniu antykoncepcji. Może stanowić alternatywę dla kobiet, które mają przeciwwskazania do metod hormonalnych.

Stosowanie spirali rzadko wiąże się z występowaniem działań niepożądanych dotyczących całego organizmu. Po usunięciu systemu płodność zazwyczaj powraca w kolejnym cyklu. Jednak podobnie jak w przypadku wkładki hormonalnej, założenie spirali wiąże się z wysokim jednorazowym kosztem.

Bibliografia

  • "Położnictwo i Ginekologia. Tom 1-2", Grzegorz H. Bręborowicz, Wydawnictwo PZWL, wydanie III, Warszawa 2021
  • Cooper DB, Patel P. Oral Contraceptive Pills. [Updated 2024 Feb 29]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430882/
  • Allen RH, Cwiak CA, Kaunitz AM. Contraception in women over 40 years of age. CMAJ. 2013 Apr 16;185(7):565-73. doi: 10.1503/cmaj.121280. Epub 2013 Mar 4. PMID: 23460635; PMCID: PMC3626808.
  • Drugs and Lactation Database (LactMed®) [Internet]. Bethesda (MD): National Institute of Child Health and Human Development; 2006-. Contraceptives, Oral, Combined. [Updated 2023 Sep 15]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK501295/
  • Inni czytali również