Tabletki antykoncepcyjne czy plastry - co wybrać?

Stosowanie plastrów antykoncepcyjnych. Jak działają plastry antykoncepcyjne?

Plastry antykoncepcyjne działają poprzez ciągłe podawanie leku przez skórę (tzw. antykoncepcja transdermalna). Syntetyczne hormony zawarte w plastrze (pochodne progesteronu i estrogenu) podobne są do tych obecnych w pigułkach antykoncepcyjnych. Ocenia się, że skuteczność plastrów antykoncepcyjnych zawierających dwa hormony jest na podobnym poziomie co dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne.

A w praktyce - jak stosować plastry antykoncepcyjne? Plaster nakleja się na nieuszkodzoną skórę (zwykle jest to ramię, pośladek, górna część pleców czy brzuch) ciepłą, suchą dłonią i przytrzymuje się przez pół minuty. Po tygodniu należy odkleić stary plaster i nakleić kolejny, jednak w innym miejscu (może to być ta sama okolica ciała). Ma to na celu unikanie podrażnień skóry.

Pierwszy plaster antykoncepcyjny przykleja się w ciągu 24 h od rozpoczęcia krwawienia miesiączkowego. Po odklejeniu trzeciego plastra (tzn. po 21 dniach stosowania plastrów) należy zrobić siedmiodniową przerwę od antykoncepcji. W ciągu tego tygodnia powinno wystąpić krwawienie z odstawienia - podobnie jak w przypadku tabletek antykoncepcyjnych.

Plastry antykoncepcyjne - wady i zalety

Plastry antykoncepcyjne są dla wielu kobiet preferowaną metodą zapobiegania niechcianej ciąży. Na ich korzyść przemawia wygoda terapii - nie wymagają codziennej dbałości o regularność stosowania, wystarczy pamiętać o nich raz w tygodniu. Aplikacja jest prosta i bezproblemowa, metodę antykoncepcji można stosować samodzielnie. Na wchłanianie hormonów w mniejszym stopniu ma tu wpływ funkcjonowanie układu pokarmowego. Może to być szczególnie korzystne w przypadku pacjentek z objawami ze strony przewodu pokarmowego tj. zaburzenia wchłaniania czy choroby zapalne jelit .

Plastry antykoncepcyjne mają jednak również swoje wady. W miejscu przyklejenia plastra może dochodzić do podrażnienia skóry, nie jest to na szczęście częsta sytuacja. Ponadto osoby często uprawiające wysiłek fizyczny czy regularnie pływające powinny zwracać szczególną uwagę, czy plaster mocno przylega do skóry. Zwiększona wilgotność skóry może sprzyjać odklejaniu się plastra, choć nowoczesne produkty projektowane są w taki sposób by ograniczyć to ryzyko. Jeśli plaster antykoncepcyjny odlepi się, może to obniżyć skuteczność antykoncepcji i zwiększyć ryzyko zajścia w niechcianą ciążę ze względu na niewystarczającą podaż hormonów. Codzienny prysznic z reguły nie stanowi zagrożenia dla skuteczności metody.

Wady tabletek antykoncepcyjnych

Tabletki antykoncepcyjne muszą być przyjmowane codziennie, o podobnej porze - może to być uciążliwe, zwłaszcza na początku terapii. Szczególnej dyscypliny wymaga stosowanie jednoskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych, które należy przyjmować w ściśle określonych godzinach.

Z drugiej strony codzienna konieczność zastosowania leku umożliwia wyrobienie nawyku. Regularność ułatwia również sam blister, na którym każda tabletka podpisana jest konkretnym dniem tygodnia. Ułatwia to zapamiętanie czy pigułka z danego dnia została już przyjęta.

Wadą tabletek jest zależność ich działania od funkcjonowania przewodu pokarmowego - w przypadku wystąpienia np. wymiotów, antykoncepcja hormonalna w postaci pigułek może okazać się niewystarczająca.

Hormonalne środki antykoncepcyjne - zalety stosowania

Poza zabezpieczeniem przed nieplanowaną ciążą zarówno tabletki, jak i plastry antykoncepcyjne często bywają pomocne w opanowaniu nadmiernych krwawień miesiączkowych i innych uciążliwych objawów tj. nieregularne miesiączki, bolesne miesiączki lub zespół napięcia przedmiesiączkowego.

Hormonalna antykoncepcja wywiera również pozytywny wpływ na cerę. Być może zapobiega także rozwojowi osteoporozy dzięki pozytywnemu wpływowi na gęstość kości.

Przeciwwskazania do stosowania plastrów antykoncepcyjnych i tabletek antykoncepcyjnych

Ze względu na zawartość hormonów w tabletkach i plastrach antykoncepcyjnych, przeciwwskazania do tych metod ochrony przed zajściem w ciążę w znacznej części się pokrywają. W takim razie np. palenie papierosów będzie zwiększać ryzyko wystąpienia zakrzepicy w przypadku tabletek antykoncepcyjnych, jak i plastrów antykoncepcyjnych. Karmienie piersią również stanowi przeciwwskazanie do stosowania danej metody antykoncepcji.

Nie należy stosować plastrów antykoncepcyjnych na uszkodzoną skórę - stąd niektóre choroby dermatologiczne mogą utrudniać lub stanowić przeciwwskazanie do korzystania z tej metody antykoncepcji.

Z uwagi na mechanizm działania również skutki uboczne obu metod antykoncepcji hormonalnej będą podobne. Do wspólnych działań niepożądanych preparatów należy m.in. tkliwość piersi, wzrost masy ciała, bóle głowy, bóle brzucha czy wahania nastroju.

Zarówno w przypadku plastrów, jak i tabletek antykoncepcyjnych BMI pacjentki > 30 lub waga > 90 kg (zależnie od produktu) może skutkować obniżeniem skuteczności antykoncepcyjnej. Wynika to z zbyt niskiego stężenia substancji czynnych we krwi.

Trudno wskazać czy lepszą metodą zapobiegania ciąży jest plaster antykoncepcyjny czy tabletka antykoncepcyjna, gdyż antykoncepcja powinna być dopasowana zgodnie z preferencjami danej osoby. Przed rozpoczęciem stosowania jakiejkolwiek metody zapobiegania ciąży należy skonsultować się z lekarzem ginekologiem, który pomoże indywidualnie dobrać metodę antykoncepcji. By kupić w aptece tabletki antykoncepcyjne lub plastry antykoncepcyjne niezbędna jest recepta.